İnternette Çocuklarınızı Korumak
Teknoloji: Yaşlara göre çocuğunuzun karşı karşıya olduğu riskler
Çocuklarınız 8 yaşından küçükse:
8 yaşından küçük çocuklar için internete girdiklerinde uymak zorunda oldukları kuralları koyarken destek alabileceğiniz bazı temel prensipler sunuyoruz burada. Bunları yol göstericiler olarak düşünebilirsiniz. 6 yaşından küçük çocukların çoğu henüz interaktif değildir (sanal dünyalar, videolar, eğitimsel oyunlar, YouTube ve DS dışında).
Henüz (ebeveynlerinin bildiği kadarıyla) mesajlaşma, e-posta, kısa mesaj ya da sohbet teknolojilerini ebeveyn gözetmenliği olmadan ya da ciddi ebeveyn kontrolü özellikleri olmadan kullanmazlar. Ancak bu durum, küçük yaşlardaki çocukların ön ergenler için tasarlanan interaktif siteleri kullanmasıyla değişiyor.
Bizler kullandıkları siteler güvenli ya da başka güvence onaylarının olmaması halinde çocukları internetin risklerini anlayacak yaşa gelene kadar onları dikkatli bir şekilde gözetim altında tutmalıdır. Çocuklarınız internet üzerinde daha interaktifse, aşağıdaki daha büyük yaş grubundaki çocuklar için sunduğumuz tavsiyeleri kullanabilirsiniz.
8 ile 10 yaşları arasındaki çocuklar:
Çoğu çocuk mesajlaşma, kısa mesaj ve cep telefonları gibi interaktif teknolojileri kullanmaya başlar. Ve daha olgun olanlar yaşları hakkında yalan söyleyerek Instagram ya da Facebook gibi sosyal ağ/profil sitelerini kullanmaya çalışıyor da olabilir. Siber zorbalık bu yaşta devreye girer. Bu yaş grubu arasında cep telefonlarının yanı sıra oyun cihazları, el cihazları ve dizüstü bilgisayarlar giderek daha yaygın bir hale geliyor. Casus yazılımlar da genel olarak bu yaş için ciddi bir problem zira casus yazılımların yer aldığı bir şeyleri indirmeye başlarlar, oyun şike ve kodu sitelerini kullanırlar.
Çocuk hacker’lar numaralarına çoğu zaman bu erken yaşlarda başlar. (Ve bu kişiler arasında çocuğunuz ve arkadaşlarından biri de bulunabilir.) Bir güvenlik duvarı kullanarak yabancıları uzak tutun. Ve tüm yaş gruplarında olduğu gibi şifreler tüm siber kötülüğün temelinde yatar. Hatırlaması kolay ama tahmin etmesi zor bir tanesini seçin. Her site için ayrı şifre kullanın.
11 ile 12 yaşları arasında
Bu yaş aralığındaki çoğu çocuk artık interaktif teknolojileri kullanmaktadır ve pek çoğu bu yaşlarda bir cep telefonuna sahiptir. Bazıları el cihazları ya da masaüstü bilgisayarlar, bazıları cep telefonları ya da iPod’ları, bazıları kişisel bilgisayarları ve bazıları da internet üzerinden olmak üzere hemen hemen tümü interaktif oyunlar oynar. 11 ya da 12 yaşlarına geldiklerinde ebeveyn kontrolü de daha zorlu bir hal alır çünkü istedikleri ve ihtiyaç duydukları siteleri gizleme eğilimi gösterirler. Ayarlar daha karmaşık bir hale gelir ve her zaman işe yaramaz.
Ayrıca siber zorbalık yaşamlarının zirve yaptığı bir döneme girerler. Bu yaşlarda sosyal ağ/profil siteleri büyümekte olan bir problem haline gelir. Çoğu zaman asıl meselelerin baş gösterdiği yaş aralığı budur. ‘Daha büyük’ olmak isterler ve ergenlerin yaptığını zannettikleri şeyleri yapmak isterler. Bu da bir sürü riske girdikleri anlamına gelir. Bazı kızlar arasında sexting (kendilerine ait cinsel içerikli ya da çıplak fotoğrafları başkalarına göndermek) 12 yaşlarında başlar. Ayrıca yaş kurallarını ihlal etmek için sosyal ağlar üzerinde yaşları hakkında yalan söylerler.
Erken Ergenler (13 ile 15 yaşları arasında)
Facebook, Instagram, YouTube, Tumblr ve bir dereceye kadar Twitter gibi sosyal ağların yanı sıra mesajlaşma ve oyunlar tüm zaman ve hayatlarını kaplar. (Bunlar arasında en popüleri YouTube’dur ve ergenlerin %78’inin bir YouTube hesabına sahip olduğun belirlenmiştir.) Bu yaşlarda ebeveyn kontrolleri artık etkili değildir. Oyun cihazları ve diğer el cihazları çoğu genç ergen erkek tarafından kullanılır ve çoğu zaman ebeveynlerinin bilgisi dışında palm-top’larından ve oyun cihazlarından internete erişebilirler. Tehlikeli davranışlar ve 15 megabaytlık ünün cazibesi pek çok genci hata yapmaya itebilir çünkü ya güvenliklerinin sağlayacak teknolojik becerilere veya da gerekli muhakeme gücüne sahip değillerdir.
Savunmasızdırlar, içgüdüsel hareket ederler ve çoğu zaman ilgi, sevgi ve onay beklerler çevrelerinden. Bu noktada en büyük sorun yabancılarla tanışmak ve onlarla uygunsuz iletişimler kurmaktır. En büyük riski 13 yaşındakiler taşır ve internet üzerinde yetişkinler tarafından gerçekleştirilen en ciddi cinsel istismar vakaları bu yaşlarda vuku bulur.
Gençler daha büyük ve daha olgunmuş gibi görünmek ister ve çoğu zaman yetişkin erkeklerin ilgisinden memnun olurlar. (Unutmayın bu günlerde internet üzerindeki kadın cinsel saldırganların interaktif oyun sitelerinde tanıştıkları genç ergen erkekleri istismar ettiğine de tanık oluyoruz.) Neyse ki, daha genç ergenler cinsel istismardan korkma eğilimine sahiptir ve çevrimdışı buluşmalardan kaçınırlar.
Bu yaşlarda sekse büyük ilgi duyarlar. Siber zorbalık bu yaşta cinsel tacize dönüşür. Siber zorbalıkla alakalı intiharların büyük kısmı, diğer yaş gruplarının aksine 13-14 yaşındaki çocuklar arasında gerçekleşir. Bu onlar için zor bir dönemdir. Anlayışlı olun ve o yaştaki halinizi hatırlamaya çalışın. Bu riskleri ortaya çıkaran teknolojidir, dolayısıyla onlara dikkat etmelerini ve muhakeme yeteneklerini kullanmayı öğretmelisiniz.
16 yaşından büyük ergenler:
İnternet üzerindeki yaptıkları ve paylaştıkları çevrimdışı itibarları ve geleceklerini kolaylıkla etkileyebilir. Üniversite yönetimi, koçlar, burs komiteleri, iş verenler ve referans kaynaklarının yanı sıra lise yöneticileri de onları izliyor olabilir. Mesajlaşma, Instagram ve sosyal ağlarının yanı sıra oyun cihazları var oluşlarına hükmeder (Bu durum yaşlarda kızlarda çok erkekler için böyledir zira genç ergen kızlar oyunlar yerine başka ilgi alanlarına yönelir).
İnternetteki cinsel tacizci tehlikesi ve günlük siber zorbalık giderek azalıyor ancak söz konusu olan romantik menfaatler olduğunda online cinsel taciz saldırıları, sexting ve sextortion (cinsel içerikli resimleri paylaşma tehdidiyle şantaj yapmak) artmaktadır. İlginç bir şekilde son yıllarda ergenler mesajlaşmak ve birbirlerini cep telefonlarıyla aramak yerine online aktivitelere veya çevrimdışı aktivitelere daha çok zaman ayırıyor. Chat dili ve emojilerin de modası geçti.
Kısa mesaj atarken ya da mesajlaşırken kelimelerin kısa halini kullanabilirler ancak chat dili ve emojiler artık geride kaldı. ‘Onları orta okuldakiler kullanır’ diyorlar.
Bu yaşta sexting daha yaygın bir hale gelir zira cinsel olarak daha aktif olurlar ve talep edildiğinde ‘sevdikleri’ ve güvendikleri biriyle çıplak resimlerini paylaşacaklardır. Ve bu durumda paylaşım çoğu zaman cep telefonlarından webcam’lere ve diğer dijital cihazlara doğru kayar.
Üniversiteler, işler, burslar, ödüller, takım seçimleri ve sıralamalar bu yaşlarda özellikle önem taşır. (Ve evet, üniversiteler böyle şeylere dikkat eder.) internette paylaştıkları şeyler bir biçimde sonsuza dek çevrimiçi kalır. Bu noktada yapılacak bir şey yoktur. 16 yaşına gelene kadar hazır olmamışlarsa, asla hazır olmayacaklar demektir. Kontrol tekerleğini çıkarmanın ve çocuğunuz kaçınılmaz bir biçimde bisikletinden düştüğünde ilk yardım çantasıyla yanında olmanın zamanı gelmiştir. İyi şanslar. İhtiyacınız olacak.